Starożytni Grecy definiowali piękno 
jako rodzaj harmonii. Jeżeli każdy 
fragment otaczającej nas rzeczywistości 
musi zawierać w sobie przymiot prawdy 
i dobra, to piękno możemy uznać za 
harmonię między nimi. Piękno jest 
zatem konkretnym przypadkiem wyrażenia się prawdy i dobra.

To jest punkt wyjścia, jaki pozostawili nam przodkowie naszej obecnej cywilizacji europejskiej.

Idąc dalej, niektórzy uznali prawdę
i dobro za te docelowe realne składniki 
rzeczywistości, względem których piękno 
jest wtórne. Piękno jest tylko jak opakowanie 
produktu, jest formą ulegającą zmianie, to
znaczy jest mniej istotne niż prawda i dobro.
Podejście takie jest wygodne dla trzech 
wielkich monoteizmów, klasycznego buddyzmu
czy innych ideologii, dla których zbawienie (różnie pojęte) 
pozostaje horyzontalne, dalekie. A przecież realne doświadczenie, 
jakim jest zachwyt, w pierwszym 
momencie dostrzega piękno. 
Dopiero potem za pomocą abstrakcyjnego
rozumu możemy obliczać ile w tym pięknie
jest dobra i prawdy.Doświadczenie zachwytu wskazuje aby odwrotnie 
niż w powyższym ujęciu upatrywać struktury rzeczywistości.


Co ciekawe, pomimo że piękno „umyka”,
przyjmując je za ten realny składnik rzeczywistości,
nie niszczymy życia w pogoni za horyzontalnym
dobrem. Nie marnujemy chwili ascezą, lenistwem, 

Istotne jest bowiem dla nas to co jest tu i teraz, gdy
spotykamy się z odczuciem piękna, rozumiemy bowiem jego naturę, 
doceniamy retaźniejszość.

Marcin Tollik